روزه اذنروزه اذن از اقسام روزه است. از آن در باب صوم سخن گفته‌اند. ۱ - معنای روزه اذنبه روزه‌ای که صحت يا کمال آن منوط به اذن ديگری باشد روزه اذن اطلاق می‌شود. ۲ - احکام روزه اذنمصاديق روزه اذن عبارت است از: روزه استحبابی زوجه، برده و مهمان. بنابر قول گروهی، صحّت روزه افراد ياد شده به ترتيب متوقف بر اذن زوج، مولا و میزبان است و بدون اذن آنان صحیح نيست. [۳]
إصباح الشيعة ص۱۳۳.
در مقابل، گروهی اذن گرفتن در موارد ياد شده را مستحب دانسته‌اند. [۵]
الوسيلة ص۱۴۷.
برخی، مصداق چهارمی به آن افزوده و صحّت روزه مستحب فرزند را منوط به اذن پدر کرده‌اند.ليکن برخی، اذن گرفتن فرزند از پدر را مستحب دانسته‌اند. ۲.۱ - دیدگاه فقهی امام حمینیدیدگاه امام خمینی درباره روزه مستحبی میهمان، فرزند و زوجه در کتاب تحریرالوسیله بیان شده است. ۲.۱.۱ - روزه مستحبی میهمانامام خمینی درباره روزه مستحبی میهمان بدون اذن میزبان می‌نویسد: «و اما المکروه فصوم الضیف نافلة من دون اذن مُضیّفه، وکذا مع نهیه، والاحوط ترکه حتّی مع عدم الاذن.» [۹]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۳۲۰، کتاب الصوم، القول فی اقسام الصوم، اما المکروه.
پس به بیان ایشان، روزه مستحبی میهمان بدون اذن میزبان مطلقاً حتی در صورت نهی میزبان مکروه بوده و ترک روزه حتی درصورتی‌که اذن نگرفته باشد احتیاط (مستحب) است.۲.۱.۲ - روزه مستحبی فرزنددر تحریرالوسیله درباره روزه مستحبی فرزند آمده است: «و اما المکروه... وصوم الولد من دون اذن و الده مع عدم الایذاء له من حیث الشفقة، ولا یُترک الاحتیاط مع نهیه و ان لم یکن ایذاء، وکذا مع نهی الوالدة والاحوط اجراء الحکم علی الولد و ان نزل و الوالد و ان علا، بل الاولی مراعاة اذن الوالدة ایضا.» [۱۰]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۳۲۰، کتاب الصوم، القول فی اقسام الصوم، اما المکروه.
یعنی و (از روزه‌های مکروه است) روزه مستحبی فرزند، بدون اذن پدرش اگر اسباب اذیّت پدر - به‌خاطر محبت به فرزندش - نشود. و اگر نهی کند احتیاط نباید ترک شود اگرچه باعث اذیّت پدر هم نباشد، و همچنین است منع مادر؛ و بنابر احتیاط (واجب) این حکم درباره فرزند هرچند پایین برود (نوه و نبیره) و پدر هرچند بالا برود (جد، جد پدر) جریان دارد، بلکه بهتر است اذن مادر نیز مراعات شود۲.۱.۳ - روزه مستحبی زوجهو اما در خصوص روزه مستحبی زوجه در تحریرالوسیله می‌نویسد: «انّ الاحوط ترک الزوجة الصوم تطوّعاً بدون اذن الزوج، بل لا تترک الاحتیاط مع المزاحمة لحقّه، بل مع نهیه مطلقاً.» [۱۱]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۳۲۰، کتاب الصوم، القول فی اقسام الصوم، اما المحظور.
همانا احتیاط آن است که زن بدون اذن شوهر روزه مستحبی نگیرد، بلکه درصورتی‌که روزه مزاحم حق شوهرش باشد، بلکه اگر شوهر او را از روزه گرفتن نهی کند مطلقاً (چه مزاحمت با حق شوهر داشته باشد چه نداشته باشد) نباید این احتیاط را ترک کند.۳ - پانویس۴ - منبع• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۱۷۸. • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی |